Naturalne metody wzmacniania zdrowia / Natural methods of health improvement – dr Edyta Szczuka

Naturalne metody wzmacniania zdrowia – Edyta Szczuka
Kraków 2016. ISBN: 978-83-65545-05-3

Naturalne metody wzmacniania zdrowia

W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania problematyką niemedycznych metod wzmacniania zdrowia. Trend ten ma niewątpliwie związek z obserwowanym kryzysem oficjalnych doktryn leczenia oraz nasileniem się, w społeczeństwach wysoko uprzemysłowionych, takich zagrożeń zdrowotnych jak np. zespoły chronicznego zmęczenia, depresje czy choroby nowotworowe. Zanieczyszczenie naturalnego środowiska czy chemizacja żywności stanowią realne zagrożenie dla zdrowia współczesnego człowieka. Zjawiska te zmuszają badaczy zajmujących się problematyką ekologii zdrowia do uporządkowania wiedzy na ten temat a przede wszystkim redefiniowania dotychczasowych metod i pojęć związanych z faktem korzystania przez człowieka z, szeroko rozumianych, naturalnych zasobów.

Opracowanie ma charakter interdyscyplinarny. Opis zasadniczych aspektów związanych z problematyką wzmacniania zdrowia człowieka opiera się więc zarówno na tradycyjnej (np. ludowej) wiedzy na ten temat jak i najnowszych doniesieniach naukowych. Przyjęcie konwencji interdyscyplinarności opracowania zmusiło autorkę do poszukiwania wspólnych, dla tych dziedzin, obszarów terminologicznych, określenia wzajemnie akceptowalnej metodologii, stosowanej aparatury pojęciowej czy zakresu rozumienia problematyki poszczególnych monodyscyplin.

Autorka przedstawiając organizacyjno-prawne aspekty funkcjonowania pozamedycznych praktyk w różnych krajach podaje przykłady wiązania oficjalnych metod diagnozowania czy leczenia z praktykami np. medycyny ludowej.

Przedstawione w skrypcie, różne koncepcje skłaniają do konkluzji, że idealne zdrowie tworzą przede wszystkim prawidłowe odżywianie, ruch ciała oraz harmonia w sferze psychoemocjonalnej. Istotne jest ponadto właściwe zarządzanie szeroko rozumianymi zasobami oraz rozumienie zasad przejawiania się w życiu człowieka „praw naturalnych” jako podstawowego warunku umożliwiającego dążenie organizmu do stanu homeostazy. Pewne obszary wiedzy przedstawione w opracowaniu zostały opisane w sposób który ma motywować czytelnika do samodzielnego studiowania opisywanych zjawisk oraz tworzenia na tej podstawie własnych wyobrażeń i konkluzji.

Zasadniczą część skryptu stanowi opis wybranych metod wzmacniania zdrowia takich jak: helioterapia, talasoterapia, nawadnianie organizmu, hartowanie metodą Sebastiana Kneippa, terapia bańkami lekarskimi, sauna i łaźnia parowa, aromaterapia, relaksacja i refleksoterapia.

Opisywana w skrypcie helioterapia to metoda, która ze względu na wzrastające, w rejonach wysoko uprzemysłowionych, zanieczyszczenie atmosfery oraz zmniejszenie warstwy ozonowej straciła we współczesnych czasach na znaczeniu, choć stosowanie jej w rejonach czystych ekologicznie ma ogromne znaczenie dla zdrowia. Słońce jest bowiem dla człowieka źródłem potężnej energii życiowej. W alternatywnych metodach wzmacniania zdrowia zwraca się uwagę na korzystne efekty oglądania wschodów i zachodów Słońca. Propagowane są też różne metody wzmacniania i relaksowania wzroku wykorzystujące naturalną energię światła słonecznego.

Talasoterapia to leczenie, wspomaganie zdrowia i pielęgnacja ciała walorami morza, klimatem wybrzeża morskiego, kąpielami morskimi oraz substancjami pochodzącymi z morza. Przebywanie w warunkach klimatu nadmorskiego korzystnie wpływa na układ krążeniowo-oddechowy, pod wpływem bodźców termicznych usprawnieniu ulega przemiana materii oraz mechanizmy samosterujące organizmu.

Nawadnianie organizmu jest niezwykle istotne dla zdrowia człowieka jeśli założy się, że woda to silny rozpuszczalnik i prawie wszystkie procesy chemiczne w organizmie zachodzą przy jej udziale. Picie wód mineralnych (krenoterapia) stało się w obecnych czasach już nie tylko domeną ośrodków sanatoryjnych gdzie, w celach leczniczych, stosuje się specjalistyczne kuracje. Krenoterapia nabiera coraz większego znaczenia także dla przeciętnego człowieka, ze względu na ubożenie gleby i środków spożywczych w składniki mineralne. Gwałtownie wzrastająca sprzedaż wód mineralnych stwarza konieczność informowania społeczeństwa o działaniu określonych wód mineralnych, obowiązujących w tym zakresie zasadach i przepisach prawnych chroniących konsumenta.

Popularność koncepcji hartowania organizmu, urodzonego przed ponad stu laty, Sebastiana Kneippa, można uznać za pewnego rodzaju fenomen. Ten obdarzony intuicją i pasją poznawczą bawarski ksiądz propagował takie metody hartowania organizmu jak chodzenie boso, chodzenie boso po mokrej trawie, mokrych kamieniach, świeżym śniegu czy w zimnej wodzie. Kneipp zalecał także zimne kąpiele hartujące rąk i nóg oraz polewania kolan.

Terapia bańkami lekarskimi w tradycyjnych systemach leczenia jest popularnym i powszechnie stosowanym zabiegiem. W wielu krajach funkcjonowanie takich metod leczenia jak bańki oparte jest nie tylko o tło kulturowe, wielowiekowe doświadczenia w stosowaniu tego rodzaju terapii, ale też krajową politykę zdrowotną. W opracowaniu przedstawiono historię stosowania baniek, rodzaje baniek, mechanizm ich działania, metody ich zastosowania, podstawowe wskazania i przeciwwskazania. Autorka przedstawiła też istotne problemy stosowania baniek w praktyce w oparciu o najnowsze doniesienia naukowe.

Opis problematyki związanej z sauną fińską, łaźnią rosyjską oraz biosauną stanowi stosunkowo dużą część skryptu. W rozdziale tym przedstawiono także, dość rzadko opisywany w literaturze, indiański szałas potów.

Przedstawienie w skrypcie problematyki związanej z aromaterapią podyktowane było wzrastającą powszechnością stosowania olejków eterycznych. Używane są one do kąpieli, masażu, inhalacji, okładów czy aromatyzowania pomieszczeń. Jakość olejków odgrywa decydującą rolę w skuteczności ich oddziaływania. Poznanie ich właściwości oraz przestrzeganie zasad ich stosowania decyduje o bezpieczeństwie oraz skuteczności ich oddziaływania.

Przedostatni rozdział skryptu poświęcony został różnym metodom relaksacji. Zasadniczym celem tych metod jest korygowanie istniejących stereotypów zachowań, powodujących napięcia psychoemocjonalne. Bardziej zaawansowane techniki oparte są o teorie świadomości ciała i umysłu.

Rozdział pt. ”Refleksoterapia” zawiera podstawowe informacje dotyczące tej obszernej dziedziny wiedzy, obejmującej szereg metod pracy na makro- i mikrosystemach organizmu. W rozdziale umieszczono także ryciny przedstawiające rozmieszczenie punktów reflektorycznych na stopach.

Natural methods of health improvement

In recent years we have witnessed increased interest in the issues of non-medical methods of health improvement. This trend is undoubtedly connected with the observed crisis of the official doctrines of treatment and an increase, in the highly industrialized societies, in such health risks as chronic fatigue syndrome, depression or cancer. Pollution of the natural environment or the use of chemicals in food are a real threat to the health of modern man. These phenomena force researchers dealing with the issues of health ecology to systematise the knowledge on this subject and, above all, to redefine the existing methods and concepts connected with the fact of human use of – broadly understood – natural resources.

The study has an interdisciplinary nature. The description of the basic aspects connected with the issues of human health improvement is therefore based on both traditional (e.g. folk) knowledge on the subject and the most recent scientific reports. Adopting the interdisciplinary convention of the study has forced the author to seek areas of terminology common to these fields, identifying mutually acceptable methodology, conceptual apparatus used or the scope of understanding of the issues of particular mono-disciplines.

The author, presenting organizational and legal aspects of the functioning of non-medical practices in different countries, gives examples of combining official methods of diagnosing or treatment with practices of e.g. folk medicine.

Different conceptions presented in the textbook lead to the conclusion that the ideal health results from, above all, proper nutrition, physical activity and harmony in the psycho-emotional sphere. It is also important to manage the broadly defined resources properly and to understand the rules of manifestations of „natural rights” in human life as a basic condition enabling the body’s attempt to reach the state of homeostasis. Certain areas of knowledge presented in the study are described in a way which is supposed to motivate the reader to study the described phenomena individually and to create their own ideas and conclusions on this basis.

The basic part of the textbook is a description of selected methods of health improvement such as: heliotherapy, thalassotherapy, body hydration, building up body resistance with the method of Sebastian Kneipp, cupping therapy, sauna and steam bath, aromatherapy, relaxation and reflexotherapy.

Heliotherapy described in the textbook is a method which, due to the increasing atmospheric pollution in highly industrialized areas and the reduction of the ozone layer, has lost its importance in modern times, although its use in ecologically clean regions is of great importance for health. After all, the sun is the source of powerful life energy for man. In alternative methods of health improvement attention is paid to the beneficial effects of watching sunrises and sunsets. Different methods of strengthening and relaxing the eyes using natural energy of sunlight are propagated.

Thalassotherapy is a treatment, supporting health and body care with the attributes of the sea, sea coast climate, sea baths and substances derived from the sea. Staying in the conditions of the seaside climate has positive effects on the cardio-respiratory system, under the influence of thermal stimuli the metabolism and the body self-control mechanisms are improved.

Hydration of the body is extremely important for human health if you assume that water is a strong solvent and almost all chemical processes in the body occur with its participation. Drinking mineral waters (crenotherapy) has nowadays become not only the domain of sanatoria where specialist treatments are used for therapeutic purposes. Crenotherapy is becoming more and more important also for the average person, because of mineral impoverishment of the soil and food products. Rapidly increasing sale of mineral waters makes it necessary to inform the society about the effects of drinking particular mineral waters, the rules and laws in force in this respect which protect the consumer.

The popularity of the conception of building up body resistance by Sebastian Kneipp, born over a century ago, can be considered a kind of phenomenon. This Bavarian priest, gifted with intuition and exploratory passion, propagated methods of building up body resistance such as walking barefoot, walking barefoot on wet grass, wet stones, fresh snow or in cold water. Kneipp also recommended toughening cold baths of hands and feet and pouring water on the knees.

Cupping therapy in traditional systems of treatment is a popular and commonly used form of therapy. In many countries, the functioning of such treatments is based not only on the cultural background, centuries-old experience in using this kind of therapy, but also the national health policy. The study presents the history of the use of cups, types of cups, the mechanism of their action, methods of application, basic indications and contraindications. The author also presents significant problems of using cupping therapy in practice on the basis of the latest scientific reports.

The description of the issues connected with Finnish sauna, Russian banya and bio sauna constitutes a relatively large part of the script. This chapter also presents Indian sweat lodge, rarely reported in the literature.

The presentation of the issues connected with aromatherapy was dictated by increasing prevalence of the use of essential oils. They are used for bathing, massage, inhalation, compresses or room aromatisation. The quality of the oils plays a decisive role in the effectiveness of their impact. Understanding their properties and compliance with the rules of their application decides on the safety and effectiveness of their impact.
The penultimate chapter of the textbook is devoted to different methods of relaxation. The main goal of these methods is correcting existing stereotypes of behaviour causing psycho-emotional tensions. More advanced techniques are based on the theories of awareness of body and mind.

Chapter „Reflexotherapy” contains basic information concerning the extensive field of knowledge, comprising a number of methods of work on macro- and microsystems of the body. The chapter also contains drawings presenting the location of the reflex points on feet.