Ekologiczna żywność, jej produkcja i dystrybucja – Magdalena Jaworska
Kraków 2016. ISBN: 978-83-65545-00-8
Ekologiczna żywność, jej produkcja i dystrybucja
W pracy przedstawiono zasady i uwarunkowania produkcji żywności ekologicznej. Żywność ta, produkowana na terenach otulin Parków Narodowych i Rezerwatów, w terenach niezanieczyszczonych i bez użycia chemicznych środków ochrony, mineralnego nawożenia, antybiotyków i chemicznych dodatków, a także roślin i pasz genetycznie zmodyfikowanych, charakteryzuje się wyjątkowymi walorami odżywczymi i smakowymi. Zawiera ona zwiększony skład związków odżywczych, witamin, związków fenolowych i mineralnych. Jej jakość sensoryczna i przechowalnicza jest lepsza niż żywności konwencjonalnej, a zawartość mikotoksyn i innych polutantów znacznie mniejsza niż żywności konwencjonalnej. Produkcja tej żywności jest monitorowana i atestowana oraz podlega stałej kontroli jednostek certyfikujących. Ochrona bioróżnorodności życia gleb, roślin i zwierząt jest czynnikiem wpływającym na kondycję zdrowotną i metodą zapobiegania chorobom. Ochrona organizmów pożytecznych w otoczeniu gospodarstw sprzyja biologicznej ochronie roślin przed agrofagami. Specyficzne metody uprawy związane z wykorzystaniem płodozmianów i agrotechniki wprawdzie generują wyższą pracochłonność, ale wzmacniają naturalną plenność i odporność roślin. Omówiono je na przykładzie polowej uprawy zbóż, strączkowych, okopowych, warzyw i ziół. W przypadku gradacji chorób i szkodników używa się do ich ograniczenia preparatów ziołowych i mikrobiologicznych, a w szklarniach żywych owadów i pajęczaków. Ekologiczna uprawa sadownicza stwarza duże wymagania. Podana przykładowo szczegółowa kalkulacja opłacalności produkcji jabłek w 2014 roku metodą konwencjonalną, integrowaną i ekologiczną wykazała, że produkcja ekologiczna o najwyższych kosztach robocizny i najniższych nakładach i całkowitych kosztach daje rolnikowi 3-krotnie mniejszy dochód niż produkcja integrowana z użyciem chemicznych środków produkcji i ochrony roślin. Mimo to sadownicy ją podejmują, gdyż dodatkowym jej atutem jest wzbogacenie środowiska rolniczego. Przetwórstwo żywności ekologicznej na rynek krajowy jest małe, podobnie jak hodowla ekologiczna zwierząt. Ramowy Plan Działań dla Żywności i Rolnictwa Ekologicznego w Polsce na lata 2014-2020 sformułowany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zakłada zwiększanie tej produkcji i unowocześnienie kanałów dystrybucji i marketingu dla promocji zdrowia obywateli. Pogłębianie wiedzy i świadomości w tym zakresie jest ważnym czynnikiem tego procesu.
Organic food, its production and distribution
The work presents the rules and conditions of organic food production. This food, produced in the areas of protection zones of National Parks and Reserves, in uncontaminated areas and without the use of chemical protection products, mineral fertilization, antibiotics and chemical additives as well as genetically modified plants and feed, is characterized by exceptional nutritional and taste values. It contains an increased composition of nutrients, vitamins, phenolic and mineral compounds. Its sensory and storage quality is better than that of conventional food, and the content of mycotoxins and other pollutants considerably smaller than that of conventional food. The production of this food is monitored and attested and is subject to constant control by certifying bodies. The protection of biodiversity of the life of soils, plants and animals is a factor affecting health condition and a method of disease prevention. The protection of beneficial organisms in the surroundings of farms is conducive to biological plant protection against pests. While it is true that specific cultivation methods connected with the use of crop rotation and agricultural engineering generate higher labour intensity, they enhance natural fertility and resistance of plants. They are discussed on the example of field cultivation of legume and root crops, vegetables and herbs. In the case of gradation of diseases and pests, they are used to limit herbal and microbiological preparations, and in greenhouses – live insects and arachnids. Taken as an example, detailed calculation of the profitability of apple production in 2014 using conventional, integrated and ecological method has shown that organic production with the highest labour costs and the lowest expenditure and total costs gives a farmer a profit 3 times smaller than the integrated production with the use of chemical means of production and plant protection. In spite of the fact, orchardists undertake it because its additional advantage is the enrichment of the agricultural environment. Processing of organic food for the domestic market is not large, just like organic farming of animals. Framework Action Plan for Organic Food and Farming in Poland for 2014-2020 formulated by the Ministry of Agriculture and Rural Development assumes increasing the production and modernization of distribution channels and marketing for the promotion of citizens’ health. Extending knowledge and awareness in this area is an important factor in this process.
